Bijdrage entree Groote Museum Artis Amsterdam

In 2017 heeft de Stichting Gansoord een bijgedragen aan de restauratie van het Groote Museum, in het bijzonder van de toegangsdeur inclusief de zich daarin bevindende roosters.

De restauratie van het rijksmonument

De afgelopen jaren is hard gewerkt aan de restauratie. Het rijksmonument kreeg een nieuwe fundering en vervolgens is het exterieur gerestaureerd. De gevels zijn hersteld en het houtwerk is vernieuwd en geschilderd. In de twee kopse gevels van het monument zijn uitkijkvensters gecreëerd die een prachtige blik op het ARTIS-park bieden en zo binnen verbinden met buiten. Op de plaats waar zich ooit balkons bevonden, onder de vensters op de eerste verdieping, is op de façade een nieuwe geprofileerde (composiet)stenen lijst aangebracht.

Het dak is geheel vernieuwd. Helaas heeft Monumentenzorg ons plan om de grote dakramen op de oorspronkelijke positie terug te brengen en, in het kader van de duurzaamheid, nieuwe dakpannen met geïntegreerde zonnepanelen aan te brengen aan de straatzijde niet goedgekeurd. De oude pannen zijn stuk voor stuk schoongemaakt hergebruikt en hieronder is het dak geïsoleerd. Ook de gevel is geïsoleerd, aan de binnenzijde, met name op het niveau van de eerste verdieping (waar het meeste wandoppervlak is). Alle ramen zijn aan de binnenzijde van achterzet-ramen voorzien. Het glas is vernieuwd, waarbij tbv de aanblik aan de buitenzijde imitatie monumentaal glas is gebruikt.

De toegangsdeur

De restauratie van de toegangsdeur is inmiddels voltooid. Hierbij is gebleken dat deur en roosters gelukkig in goede staat verkeerden. Slechts enkele kleine herstelwerkzaamheden waren nodig. De zes monumentale gietijzeren roosters zijn door een gespecialiseerde smederij zorgvuldig schoongeborsteld, geplamuurd en geschilderd. Onderstaande foto’s laten zien hoe prachtig de details van de voorstellingen, met de putti en fabeldieren rond een centrale figuur, nu weer tot hun recht komen. De roosters flankeren een middenstijl in de vorm van fasces (deze roedenbundel is een Romeins symbool voor het gezag van magistraten). In de middelste roosters is het monogram NAM te zien: Natura Artis Magistra. Deze naam prijkt ook boven de deur in gouden letters, die zijn hersteld en opnieuw met bladgoud afgewerkt.

Het grote half ronde raam boven de hoofdentree was in dermate slechte staat, dat dit geheel vervangen is door een nieuw half rond stalen raam.

Begin maart wordt het bordes voor de deur, samen met de overige bestrating, aangelegd. Daarop komen dan ook de beroemde leeuwenbeelden van Jaap Kaas, die inmiddels zijn gerestaureerd. De binnenzijde van het toegangsportaal is nog niet gereed: de wanden moeten worden afgewerkt en een tochtsluis geïnstalleerd. Dit is onderdeel van de restauratie van het interieur, die momenteel nog gaande is. De Koningszaal en de Tijgerzaal op de begane grond – die de deur straks ontsluit – worden ingericht op hun hernieuwde rol als plaats van samenkomst.

 

Het museuminterieur

De monumentale trap – bij binnenkomst tegenover de deur – is bijna in ere hersteld. Ook de onderdelen die ooit waren verwijderd, om plaats te maken voor een lift, zijn teruggebracht in oude staat. De bezoekers kunnen nu dus weer aan beide kanten omhoog. Deze maand wordt de  gerestaureerde balustrade geïnstalleerd, tien centimeter verhoogd en voorzien van extra spijlen, zodat hij voldoet aan de veiligheidsregels in het huidige bouwbesluit. Alleen de beelden aan het uiteinde van de balustrade, en de slangenkoppen die er omheen moeten slingeren, zijn nog in restauratie. Ook moet het geheel nog op kleur worden gebracht, zodat het oude patina bewaard blijft maar het onderscheid tussen oud en nieuw niet meer opvalt. Omdat het is gelukt twee houten kolommen weg te laten, werkt de vernieuwde trap ruimtelijker dan ooit: hij lijkt bijna te zweven!

De trap is ook doorgetrokken naar de kelderverdieping, waar de toegang tot het museum zich bevindt. Het Groote Museum heeft namelijk een extra verdieping gekregen, onder de grond. Deze biedt straks ruimte aan het nieuwe ontvangstgebied, met faciliteiten als ticketing, toiletten en garderobe. Hiervan profiteren straks zowel de (Tijger- en Konings)zalen op de begane grond, als het museum op de eerste verdieping. Beide functies krijgen een eigen ingang: de zalen blijven toegankelijk via de toegangsdeur aan de Plantage Middenlaan, de ingang voor het museum komt aan het openbare Artisplein, aan de ARTIS-Parkzijde van het gebouw.

Op de eerste verdieping worden de museumzalen klaargemaakt voor publiek. Doordat de zalen zeventig jaar gesloten zijn geweest, heeft de tijd hier stilgestaan. Nu worden de prachtige historische vitrines, de vestibule en de balustrades van de galerijen in hun oude glorie hersteld. Er zijn enkele structurele ingrepen gedaan om de verkeerstromen in de museumzalen (coronaproof) te kunnen beheersen. Via nieuwe liften, trappen en bruggen kunnen de bezoekers de galerijen betreden en verlaten. Vanzelfsprekend zijn de unieke kwaliteiten van het gebouw bij het ontwerp van de nieuwe toevoegingen in het oog gehouden.

Een museum voor de toekomst

De thematiek van het Groote Museum wordt eigentijds. Anders dan in 1855 kijken bezoekers straks niet alleen naar de natuur, maar ook in de spiegel: naar zichzelf. Het museum is ontwikkeld vanuit de overtuiging dat we een nieuwe kijk op onszelf en de natuur nodig hebben om het hoofd te kunnen bieden aan de grote natuur- en milieukwesties waar we nu voor staan. Door bezoekers op een speelse manier te helpen inzien hoe zij zelf onderdeel zijn van de natuur en welke rol zij (kunnen) vervullen in het grotere geheel, inspireert en stimuleert het museum straks een breed publiek om verantwoordelijk met natuur om te gaan.